اختلالات رفتاری
مقدمه
آرش کودکی است که در کلاس چهارم درس می خواند. رفتارهایش در کلاس هم یادگیری خودش را مختل کرده است و هم دانش آموزان دیگر را دچار مشکل کرده است. همین باعث شده است از نظر درسی هم ضعیف باشد. او در انجام کارهای کلاسی و انجام تکالیف خود نامنظم و به سختی انها را انجام می دهد. از نظر اخلاقی بسیار نامودب بوده و نمی تواند با همکلاسیهایش ارتباط برقرار کند. معلمین و حتی والدین او از رفتارهایش خسته شده اند. معلمین او خواسته اند که او به متخصصین اصلاح اختلالات رفتار معرفی گردد.
تعریف
اختلال رفتاری در کودکان و جوانان به گونه های مختلفی تعریف شده است. تعریفی که اخیرا در کنار قوانین و دستورات اجرایی قانون عمومی 142-94 آمده به صورت زیر می باشد.
- اختلال عاطفی سخت:
فرد به مدت طولانی دارای یک یا چند نوع از ویژگی های زیر است و با درجه مشخصی روی عملکرد تحصیلی او اثر می گذارد.
الف- عدم توانایی برای یادگیری که نمی توان آن را از طریق عوامل فکری، حسی یا بهداشتی توضیح داد.
ب- عدم توانایی برقراری روابط ثابت با دوستان و معلمان.
ج- انواع رفتارها یا احساسات نامناسب در موقعیت های طبیعی.
د- حالت نفوذ کلی غم و افسردگی.
ی- ترس و عدم واکنش در برابر مشکلات شخصی یا مدرسه.
- این اصطلاح شامل کودکان اسکیزوفرنیک یا اوتیسم هم می شود. اما کودکانی را که از نظر اجتماعی غیر متعادل هستند، در بر نمی گیرد. مگر اینکه مشخص شود شدیدا آشفته و مضطرب هستند.
طبقه بندی:
بعضی از متخصصان اختلالات رفتاری را در بچه ها و جوانان به چهار گروه تقسیم کرده اند:
اختلالات سلوک:
شامل رفتارهایی مانند خشونت در نوع لفظی و فیزیکی، منفی گرایی، عدم مسئولیت پذیری، ایجاد ناراحتی برای دیگران، مقاومت و مبارزه با اشخاص مسئول به گونه ای که مغایر با رفتارهایی باشد که در مدرسه و دیگر موقعیت های اجتماعی از آنها انتظار می رود.
اضطراب- انزواطلبی:
با رفتارهای قبلی کاملا تباین دارد و شامل رفتارهایی مانند دلواپسی زیاد، گوشه گیری از اجتماع، خجالت، حساسیت، انزواطلبی و دیگر رفتارهایی می شود که نشانگر دوری از محیط است تا رفتار خصمانه با آن.
عدم رشد:
شامل ویژگی هایی مانند ذهن مشغولی یا گیجی، توجه کم، عدم تمرکز، خیالبافی، تنبلی و دیگر رفتارهایی که با انتظارات رشدی هم ردیف نیستند.
خشونت اجتماعی:
معمولا شامل فعالیتهای خشونت آمیز گروهی ، دزدیهای گروهی، همکاری و شرکت در دیگر رفتارهای خطاکارانه.
تقسیم بندی دیگری از اختلالات رفتاری کودکان و جوانان وجود دارد که به وسیله DSM-III تنظیم شده و اختلالات مختلفی در آن ذکر شده است.
یک سیستم گروهبندی دیگر بر اساس شدت اختلالات صورت گرفته است. این گروه بندی، اختلالات رفتاری را به عمیق ، خفیف، متوسط تقسیم کرده است. مثلا کناره گیری خفیف شخص نسبت به اطراف خود بی توجه، خجالتی، گیج و کاملا رشد نکرده است. و در اختلالات عمیق با واقعیت اصلا تماس نداشته و دنیای دیگری برای خود می سازد. که در اتیستیک، اسکیزوفرنیک و سایکوتیک اینگونه است.
ویژگی ها
از نظر هوشی:
در بعضی مطالعات بهره هوشی این افراد حتی از حد معمول بالاتر ذکر شده و در برخی تحقیقات بهره هوشی این کودکان به صورت دیگر نشان داده شده است.
بوور در 1982 IQ این بچه ها را با بچه های عادی مقایسه کرد و متوجه شد که میانگین بهره هوشی برای این کودکان 92 و برای بچه های عادی 103 می باشد.
مدارک ما را به این نتیجه می رساند که بهره هوشی این بچه ها نسبت به بهره هوشی دوستان عادی آنها پایین تر یا در حد میانگین می باشد.
از نظر تطبیق یا سازگاری:
این اشخاص در سازگاری با محیط خانه، مدرسه و جامعه دارای مشکلات مختلفی هستند. ارتباط برقرار کردن، روابط اجتماعی، احساس مسئولیت نسبت به اشخاصی مثل دوستان، والدین، معلمان و دیگران، دنبال کردن دستورالعمل ها، کامل کردن تکالیف و توجه به بعضی از رفتارهایی که در رابطه با مدرسه است، در این بچه ها به طور طبیعی وجود ندارد.
از نظر اجتماعی در معرفی خود، شروع و پایان صحبت، همکاری و شرکت در بازیهای مناسب سن خود و معذرت خواهی مشکل دارند. آنها در موقعیتهایی که درگیر احساسات شدید می شوند. مثل زمانی که احساس عجز کنند، قادر به انجام عمل مناسب نیستند.
در گروهبندی اختلالات رفتاری این بچه ها از نظر تطبیق یا سازگاری مشکل دارند و این امر مانع موفقیت آنها در خانواده، مدرسه، و اجتماع می شود.
بعضی از این بچه ها رفتارهایی مانند تحرک زیاد، اغتشاش و گیجی ، عدم تفکر صحیح و اعمال لحظه ای دارند که در دوستی و پیشرفت آنها در مدرسه اثر منفی می گذارد و باعث ناسازگاری و رفتارهای نادرست با دیگران می شود.
ویژگی های شناختی کودکان اتیستیک
با ما در ارتباط باشید.