تاثیر استثنایی بودن روی خانواده

 

تولد و رشد یک بچه معلول در خانواده اثر زیادی روی واکنش افراد خانواده نسبت به یکدیگر دارد. بخصوص وقتی که کودک معلولیت شدید و یا چند معلولیت را با هم دارد. در بیشتر خانواده ها مادر بیشترین دشواری و فشار را در نگهداری بچه تجربه می کند.

او دیگر قادر نیست کارهای قبلی مانند آماده کردن غذا، شستن لباسها، خرید هفتگی خانه و کمک در تکالیف مدرسه را انجام دهد. زمانی را که صرف افراد خانواده می کرد کاهش زیادی پیدا کرده است. زیرا بیشتر وقت او صرف مواظبت و تامین احتیاجات بچه معلول می شود.

با دور شدن مادر از کارهای قبلی سایر اعضای خانواده معمولا باید بیشتر احساس مسئولیت کنند. ممکن است برای افراد دیگر خانواده سازگاری با فشارها و امور جدیدی که ناشی از وجود کودک معلول است بسیار مشکل باشد. امکان دارد هر عضو خانواده احتیاجات و کارهای شخصی خود را تغییر دهد تا بتواند به مادر در نگهداری بچه معلول کمک کند.

در ابتدا خواسته ها و احتیاجات بچه معلول ممکن است زیاد باشد. و وقت بیشتری را طلب کند. برای خانواده هایی که قبل از تولد بچه معلول دچار مسائل احساسی، مالی و مشکلات دیگر هستند. اضافه شدن چنین کودکی ممکن است مانند کاتالیزوری برای تجزیه عمل کند.

همگام با رشد کودک و بزرگ شدن او، مادر با دشواریهای تازه ای مواجه می شود.

دشواریها در اطراف او چرخ می زنند. و او ناچار است بین کارهای روزمره فعالیتهایی که در نقش نگهداری کننده بر عهده دارد هماهنگی ایجاد کند.

برای مادران بسیار مشکل است که ببینند بچه معلول آنها با کارهای جدید دست و بنچه نرم می کند. و به خاطر رفتارهای صحیحی که سعی می کند بیاموزد رنج می برد. بسیاری از مادران قادر نیستند بر رفتار حمایتی بیش از حد خود غلبه کنند. اما این کار را می توانند با کمک گرفتن از کسانی که قبلا بر این مشکلات غلبه کرده اند انجام دهند.

اگر مادر یا کسان دیگری که از بچه نگه داری می کنند این حمایت بیش از حد را ادامه دهند نتیجه فجیع خواهد بود. بخصوص موقعی که بچه به مرحله جوانی می رسد و می خواهد وارد دوره بزرگسالی شود و زندگی تقریبا غیروابسته ای داشته باشد.

هر خانواده الگوی ویژه ای برای ارائه اطلاعات به اعضا را نشان می دهد.

الگو و نوع ارتباطات بر اساس ابعاد خانواده، زمینه فرهنگی آن و سن اعضا متغییر است. معمولا ارائه اطلاعات درباره معلولیت کودک به وسیله پدر انجام می گیرد. بخصوص اگر استثنایی بودن در بدو تولد مشخص شده باشد.

هنگامی که قرار است اطلاعات اولیه مربوط به معلولیت به خواهر و برادرهای کوچکتر داده شود فرزندان بزرگتر معمولا مسئولیت ارائه اطلاعات اضافه و واضح تر را برعهده می گیرند. ابتدا ممکن است همبستگی و نزدیکی جدیدی بین اعضای خانواده به وجود آید.

در طول این مدت مادر معمولا این نزدیکی را حس می کند. و باید او را پشتیبانی کرد. با گذشت زمان به طور طبیعی امکان دارد این پشتیبانی کمتر شود. اعضای خانواده کم کم از واحد خانواده دور شوند و نزدیکی بیشتری با دوستان خود پیدا کنند.

پاسخ به سوالاتی که بچه ها راجع به کودک معلول مطرح می نمایند ممکن است به خواهر و برادرهای بزرگتر سپرده شود. امکان هم دارد که اصلا سوالی مطرح نشود. این رفتار احتمالا نتیجه طبیعی فشاری است که بچه ها از جانب والدین خود تحمل می کنند. و یکی از مسائلی است که انتظار می رود در خانواده ای که والدین توجه زیادی به کودک معلول دارند وجود داشته باشد.

مادر اغلب یک رابطه دو نفره قوی با کودک معلول برقرار می کند. روابط دو نفره دیگری نیز امکان دارد بین سایر افراد خانواده به وجود آید. خواهر و برادرها ممکن است برای حمایت و پرورش به یکدیگر روی بیاورند. و خواهر و برادرهای بزرگتر به دلیل مسئولیتهای جدیدی که در نگهداری حس می کنند به جای پدر و مادر عمل کنند. بچه های کوچک تر وقتی برای نگهداری به خواهر یا برادرهای بزرگتر وابسته می شوند با آنها رابطه قوی پیدا می کنند.

هر خانواده از نظر قدرت، ترکیب خاص خود را دارد.

در بعضی از خانواده ها بیشتر اوقات کنترل به وسیله پدر اعمال می شود. و در بعضی دیگر حاکمیت کامل یا نسبی بر خانواده بر عهده مادر است.

مفهوم قدرت در این بحث به معنی مقدار کنترل و نظارتی است که فرد یا افراد خانواده روی سازماندهی، تصمیمات خانوادگی، موظف کردن افراد برای انجام کارهای خانواده و به اجرا درآوردن فعالیتها اعمال می کنند.

خانواده ها از نظر موقعیت اعضا و چگونگی سازماندهی متفاوت هستند.

در اکثر خانواده ها هردو والد در خانه زندگی می کنند. در حالی که در بعضی دیگر فقط یکی از والدین زندگی می کند. در موارد مشابه نیز ترکیب قدرت بر اساس ویژگی های هر فرد خانواده متغیر است.

ترکیب قدرت اغلب با رسیدن نوزاد معلول تغییر می کند. احساس قدرت بیشتر از طرف خواهر یا برادرهای بزرگتر به موازات احساس مسئولیت آنان پیش می آید. و امری غیرطبیعی نیست.

اثرات کودک استثنایی در خانواده

روانشناسی خانواده

مراکز تشخیص معلول ذهنی و مشاوره

با ما همراه باشید در:

Instagram

Telegram

تاثیر کودک معلول بر روابط زن و شوهر

اصول مشاوره به خانواده بیماران آفازی

اختلال در سلامتی

 

مقدمه

 

شیرین یکی از افراد همیشه مریض خانواده است. به دلیل ابتلا به دیابت کودکی خوبی نداشته است. رشد فیزیکی او دچار اختلال و از دوستان و همکلاسی هایش عقبتر بوده است. اما نسبت به موقعیت خود به عنوان فردی که سلامتی کامل ندارد پیشرفت خوبی داشته است.

وقتی مادرش فوت شد پانزده ساله بود. و از خواهر و برادر کوچکترش مواظبت می کرد. با وجود کمک هایی که به خانواده می کرد، برادر و خواهرش او را مسخره می کردند. پدرش عقیده داشت که او به خاطر بیماری هیچوقت نخواهد توانست ازدواج کند یا شغلی بگیرد.

در سن بیست سالگی از دبیرستان فارغ التحصیل شد ولی هیچ نقشه ای برای آینده نداشت. عمه او پیشنهاد کرد که در برنامه های توانبخشی های حرفه ای شرکت کند. چون برای او مفید خواهد بود. بالاخره شیرین در برنامه شرکت کرد.

نتیجه برای او حیرت انگیز بود. مدتی طول کشید اما بالاخره شیرین اعتماد به نفس پیدا کرد. حالا او لباسهای خوب می پوشید. کارها را بهتر انجام می داد. و شغلی تمام وقت پیدا کرده بود. در حال حاظر دو سال است که بیرون از خانه کار می کند. شرکت محل کار جایزه ای هم به وی داده است.

 

تعاریف و مفاهیم

 

اختلالات سلامتی به وضعیت ها یا بیماری هایی اطلاق می شود که در عملکرد افراد اختلال به وجود می آورند. این بیماری ها باعث تغییراتی در زندگی افراد مبتلا و اطرافیان آنها می شوند. در اینجا این بیماریها به اختلالات سیستمیک ، اختلالات مربوط به استرس، اختلالاتی که زندگی را به خطر می اندازد. و دیگر وضعیتها تقسیم شده است.

بر خلاف مبتلایان به اختلالات فیزیکی، افرادی که اختلالات سلامتی دارند از نظر حرکتی در هیچ وضعیتی مشکل ندارند. ولی بعضی از فعالیتهای آنها محدود می شود. مثلا بچه ها یا افرادی که ناراحتی قلبی دارند فعالیتها و نوع ورزش و مقدار آن محدود می شود.

عواملی که در اختلالات سلامتی موثر اند عبارت اند از شدت وضعیت، سنی که اختلال ظاهر شده، حمایت خانواده و دوستان، کیفیت درمان، ماهیت وضعیت که آیا در همان حالت می ماند یا در طول زمان بدتر می شود. روند درمان این بیماری ها تقریبا مانند درمان اختلالات فیزیکی است. پزشک عمومی برای تشخیص دقیق تر و درمان فرد را به متخصصان معرفی می کند.

آمار نشان می دهد که مشکلات روانی و اجتماعی کودکانی که اختلالات سلامتی دارند بیشتر از بچه های معمولی است. در این کودکان مشکلات عاطفی دیده می شود. چون دوره های طولانی را در بیمارستان و دور از خانواده می گذرانند.

همین امر باعث می شود روابط اجتماعی کمتری با خواهر و برادرها، والدین و دوستان خود داشته باشند. محدودیتهای فیزیکی هم ممکن است عاملی در به وجود آمدن مشکلات عاطفی باشد. این محدودیت ها در بسیاری از اختلالات وجود دارد. و موجب می شود کودک نتواند همراه دوستان خود در فعالیتهای مختلف شرکت کند.

 

ماسکولار دیستروفی یا اختلال دستروفی عضلانی

 

تعاریف و مفاهیم

 

این واژه برای وضعیتهای گوناگونی به کار می رود. و در یک تعریف کلی این بیماری به گروهی از اختلالات ارثی دائمی گفته می شود که با ضعف پیشرونده و تلف شدن نیرو در ماهیچه های بدن مشخص می گردد. شدت این اختلال به سن فرد، میزان بار ارثی او، مکان فیزیکی، ماهیت و شرایط فرد و مقدار پیشرفت بیماری بستگی دارد.

این اختلال ماهیچه های شانه ها ، دستها و پاها را درگیر می کند. و شخص کم کم توانایی راه رفتن و استفاده از دست ها و بازوهای خود را از دست میدهد. ماهیچه های قلب هم ممکن است دچار این وضعیت شوند و قلب کم کم از کار بیفتد.

 

علل اختلال دیستروفی عضلانی

 

علت دقیق این اختلال هنوز مشخص نیست و فقط آن را به عنوان بیماری ارثی می شناسند. درحالی که حدود 50 درصد این اختلالات ارثی نیست و ممکن است مربوط به آنزیم هایی باشد که در متابولیسم ماهیچه اثر دارند. غیر طبیعی بودن سلول های قرمز خون نیز می تواند روی این اختلال تاثیر داشته باشد.

آمار نشان می دهد از هر هزار نفر 14 درصد این اختلال را دارند. یک سوم آنها بین سه و سیزده سال و از هر ده نفر هشت نفر مرد هستند.

 

اختلالات فیزیکی: فلج مغزی

 

اختلالات زبان

 

شناسایی اختلال پردازش حسی

 

با ما همراه باشید.

 

Instagram

Telegram

درمان لکنت زبان بزرگسال

اختلالات ماهیچه ای و استخوانی

 

ورم مفاصل یا آرتریت

 

تعاریف و مفاهیم

ورم مفاصل بیماری است که از طریق درد در اطراف مفاصل مشخص می شود. این بیماری در تمام سنین ممکن است بروز کند. و در کودکان بین 18 ماهگی تا 4 سالگی یا در هر زمان دیگر خود را نشان دهد. گاهی در کودکان بیماری با عفونت دستگاه تنفسی شروع و به تمام بدن سرایت می کند و باعث اختلالات ماهیچه ای و استخوانی می شود.

نشانه های آن در کودکان امکان دارد به جای درد در مفاصل و ورم ا.ل به صورت تب، حساسیت پوستی، چشم درد، ورم کبد یا غیر طبیعی بودن جریان خون ظاهر شود. پزشک باید قبل از اینکه بیماری به مفاصل برسد و توسعه پیدا کند آن را تشخیص داده و درمان را شروع کند. خوشبختانه در بیشتر بچه ها این بیماری کاملا بهبود می یابد.

علل ورم مفاصل

علت دقیق بیماری ورم مفاصل به طور کامل مشخص نشده است. عوامل اولیه ممکن است باکتریها و ویروسها باشند. و به دلایلی که هنوز معلوم نیست. این باکتریها یا ویروس ها در مفاصل تولید بیماری می کنند. روند آن خیلی پیچیده است. و واکنشهای بسیاری در آن دخالت دارند. ولی آنچه مشخص است تغییر مواد ضروری و مایع مفاصل می باشد. و در نتیجه مفاصل شکل خود را کم کم از دست می دهند. بعضی از این بیاریها ژنتیکی است و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود.

مداخلات درمانی ورم مفاصل

تشخیص و درمان بموقع در کنترل این بیماری بسیار موثر است. هدف اصلی درمان، علائم، جلوگیری از دفرمیتی های مفصلی از دست نرفتن نیرو و عملکرد ماهیچه ها می باشد. آسپرین هنوز داروی اساسی ضد التهاب است.

البته داروهای دیگری هم برای این منظور موجود می باشد. داروهای ضد التهاب امکان دارد ضررهایی مثل زخم معده، صدمات به کلیه وغیره داشته باشند. والدین، معلمان و درمانگران لازم است از این اثرات زیانبار آگاه باشند.

روش دیگری که کودکان و جوانان مبتلا می توانند در پیش گیرنده استفاده از ورزشهای مناسب برای حفظ یا به دست آوردن نیروی بیشتر ماهیچه ها و مفاصل توسعه حدود و حرکت و عملکرد آنها می باشد. در نوعی از این بیماری وضعیت التهاب در بعضی دوره ها کم یا زیاد می شود. به همین دلیل فعالت ها یا ورزشها باید زیرنظر متخصص یا مراقب انجام گیرد. زیرا میزان فعالیت و کم و زیاد بودن آن در هر دوره ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشد.

با آموزش های مناسب می توان کودکان را برای ورود به مراحل بعدی آماده نمود. به طوری که هنگام بزرگسالی وابستگی شدید نداشته باشند. و بتوانند به طور مستقل عمل کنند. در جوانی مشاوره روانی و مشاوره شغلی می تواند موثر واقع شود.

نکته ای که از نظر تحصیل این کودکان باید در نظر داشت مشکلات مفصلی آنهاست که باعث می شود نوشتن زیاد و دیگر فعالیت های فیزیکی برای آنها سخت باشد. این فعالیت ها باید با در نظر گرفتن وضعیت دانش آموز تنظیم شود.

مشاوره با والدین در رابطه با برنامه ریزی مناسب برای این کودکان موثر است. همچنین معلمان با زیر نظر داشتن اثرات داروها در دانش آموزی نقش مهمی در این زمینه ایفا می کنند.

 

قطع اندام

 

تعاریف و مفاهیم

دو نوع قطع اندام وجود دارد.

• مادرزادی

• قطع اندامی که در زول زندگی اتفاق می افتد یا اکتسابی

نوع مادرزادی از بدو تولد وجود دارد و ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. تکامل اندام های جنین در مراحل مختلف بارداری صورت می گیرد. و وقتی نوزاد بدون یک اندام به دنیا می آید باید یکی از مراحل زودتر ازوقت مناسب تمام شده و اندام ناکامل مانده باشد.

معمولا کودکانی که هنگام تولد دارای این نقص هستند راحت تر و بهتر از افرادی که بعدا دچار این مشکل می شوند آنرا قبول می کنند. و خود را تطبیق می دهند. و حاظرند از وسایل کمکی استفاده کنند.

قطع اندامی که مادرزادی نیست و بعدا اتفاق می افتد. ممکن است حاصل یک آسیب دیدگی یا یک جراحی باشد. معمولا تعداد کودکانی که به این نوع معلولیت دچار می شوند اندک هستند. فقط میتلایان به سرطان استخوان شدید ممکن است زیر جراحی بروند. و اندام مربوطه قطع شود. بیشتر قطع اندامهای غیر مادرزادی کودکان ناشی از تصادف یا آسیب دیدگی های شدید است.

علل قطع اندام

علل فقدان عضو مادرزادی هنوز مشخص نیست. در طول سالیان متمادی اثر بعضی از مواد تالیدومید، کونین، آمینوپروتئین و مایلران روی رشد جنینثابت شده است. تمام داروها ممکن است در دوران بارداری اثرات زیانباری روی جنین داشته باشند. و باعث بیماریها و معلولیتهایی در جنین شوند.

آمار نشان می دهد که ازهر100000 کودک 15 مورد با فقدان یک عضو به دنیا می آیند. در واقع نسبت نوع مادرزادی به اکتسابی 37 به 1 می باشد. این نسبت در زنها کمتر از مردها است. و 75 درصد قطع اندامهای سنین 5 تا 16 سالگی حاصل تصادفات و صدمات می باشد.

 

اختلالات زبان

لکنت زبان چیست؟

اختلالات فیزیکی: فلج مغزی

 

با ما همراه باشید.

Instagram

Telegram

نابستگی ستون فقرات

 

من تازه 21 ساله شده ام. فکر نمی کردم که اصلا به سن جوانی برسم. ولی سالها سپری شد و در حال حاظر براساس قوانین فعلی من باید مقداری مسئول رفتارهای خود باشم. در حقیقت من از کودکی مسئولیت را حس کرده ام. و همیشه یک شخصیت انعطافی داشته ام که مرا در برابر مشکلات مقاوم کرده. و به من کمک نموده است. مادر من که زن زیبایی هم هست در مورد تولد من خیلی هیجان زده بود. من بچه اول او بودم. انتظارات عالی برای من داشته اما در لحظه تولد متوجه شدند که من مشکل نابستگی ستون فقرات یا اسپینابیفیدا دارم.

این مشکل تمام انتظارات والدین مرا تغییر داد. در آن موقع آنها هیچ اطلاعی راجع به این مشکل نداشتند. اما بعد از زمان کوتاهی کاملا آگاه شدند. نگرانی آنها در بدو تولد من نه تنها شکل ظاهری و فیزیکی بلکه جلوگیری از عفونت، تعیین ظرفیت هوشی و درجه فلجی من بود.

مشکلات کیسه و بافت های عصبی به وسیله جراحی های مختلف رفع شد. خوشبختانه عفونت که در روزهای اول زیاد بود و ماه ها هم طول کشید درمان شد ولی به خاطر قرار گرفتن کیسه یا بافت عصبی در ستون مهره ها از کمر به پایین فلج ماندم.

در حال حاظر به وسیله عصا راه می روم. از نظر آموزشی لیسانس خود را به پایان رساندم. از نظر درسی در سطح خیلی بالایی نبودم ولی توانستم در رشته طراحی کالا تحصیل نمایم.

بزرگترین مشکلم مبارزه با فلج نبود. بلکه کنترل نداشتن دستشویی بود. خیلی دوست داشتم که از وسایل عمومی استفاده کنم. من هنوز روی این مشکل بخصوص کار می کنم. حساسیتی را که قبلا روی این مساله داشته ام در حال حاظر ندارم. در این ماه ازدواج می کنم. شوهر من از مشکلات و برخوردهایی که من به عنوان همسر برایش خواهم داشت آگاه است. اما من احساس می کنم رقابت ها و برخوردهایی به وجود خواهد آمد که برای او هم بی نظیر است.

تعاریف و مفاهیم

نقائص لوله عصبی یا NTD یک نقص تولد در سیستم عصبی می باشد. تاحدود هفته دوازده دوره بارداری استخوان پشت جنین هنوز باز می ماند. اگر به دلایلی استخوانهای نخاعی نتوانند بسته شوند به صورت باز شکل می گیرند. باز بودن غیرنرمال باعث بیرون آمدن مایع نخاعی و جاری شدن آن بین استخوان هایی می شود که هنوز کاملا بسته نشده اند.

بسته به مکان بازشدن این اختلال ممکن است فلجی قسمت های مختلف را به وجود بیاورد.

دو نوع اسپینا بیفیدا وجود دارد.:

• پنهان

در پنهان اسپینا وضعیتی خفیف و پوشیده با پوست سالم است. و بیشتر افرادی که دارای این وضعیت هستند از آن آگاهی ندارند. مگر اینکه به دلایلی با عکسبرداری به وسیله اشعه X این مشکل مشخص شود. هوش این افراد معمولی می باشد.

• کیسه ای

این نوع از نابستگی ستون فقرات به دو دسته تقسیم می شوند.

مننگوسل

که کیسه ای است غده مانند و در پشت جنین قرار گرفته است. در این کیسه مایع نخاعی وجود دارد اما فاقد بافت عصبی است.

میلو مننگوسل

که نوع شدید آن است که در کیسه بافت های عصبی هم موجود است. در این وضعیت فلجی کامل یا نیمه کامل در قسمت هایی از بدن، عدم کنترل ادرار و مدفوع و کم توانی ذهنی اتفاق می افتد.

دو نوع میلو مننگوسل وجود دارد. نوعی که کیسه باز است و بافت های عصبی آشکار هستند و نوعی دیگر که کیسه بسته است یا به وسیله ترکیبی از پوست و غشا پوشیده شده است.

در این وضعیت افراد بهره هوشی پایین، میانگین یا متوسط دارند. برای کسانی که یادگیری نرمال دارند هیچگونه برنامه تحصیلی مخصوص نیاز نیست.

علل

علت اصلی نابستگی ستون فقرات معلوم نیست ولی امکان دخالت عوامل ژنتیکی در این بیماری اندک است. همراه با مسائل ژنتیکی این وضعیت ممکن است به خاطر عوامل قبل از تولد همراه با ژنتیک رخ بدهد. امکان دارد مادر در روزهای اول بارداری یا قبل از بسته شدن لوله عصبی دچار مواردی چون در معرض اشعه قرار گرفتن، تب شدید، کمبود ویتامین A ، گلوکز زیاد، کمبود اسید فولیک شده باشد.

مداخلات درمانی

در حال حاظر با تکنیک ها و وسایل بخصوصی نوزادان میلو را می توان قبل از تولد تشخیص داد. به وسیله سونوگرافی در ماه های آخر، فتوسکپی، آمینوسنتز و روشی که سطح آلفا فیتو پروتئین AFP را نشان می دهد نقائص بزرگ را می توان تشخیص داد. تغییرات AFP نشانه قطعی بر وجود این نقص نیست. اما ابزار تشخیصی کمکی مناسبی می باشد.

اقدام سریع باید بعد از تولد نوزاد صورت گیرد. بنا به وضعیت به خصوص شخصی و سایر شرایط وابسته به آن، والدین و چپزشک مشاور باید تصمیم بگیرند که چه واکنش طبی باید صورت بگیرد. معمولا موقعی که کیسه در پشت نوزاد قرار گرفته باشد جراحی باید سریع صورت گیرد.

اغلب این بچه ها از ناحیه آسیب دیده دچار فلج بوده و روی مدفوع و ادرار خود کنترل ندارند. این کودکان را می توان پس از آنکه اندکی بزرگتر شدند آموزش داد تا مشکلی از این نظر نداشته باشند.

گفتاردرمانی خوب در گرگان ـ تکمیل شنیداری کودکان

مراحل تربیت شنوایی

روش و فن بیان برای افراد موفق

با ما در ارتباط باشید.

Instagram

Telegram

درمان آبریزش از دهان و تمرین های کنترل زبان و عمل جویدن

معاینه عصبی شیرخوار

آسیب شناسی عصبی زبان پریشی

آپراکسی Apraxia ـ گفتاردرمانی در گرگان 09909501428

آپراکسی Apraxia

در سال 1866 Hughlings jackson پدیده بالینی ای را توصیف کرد که در آن بیمار در انجام حرکات ارادی بر اساس دستور و درخواست،مشکل دارد. سپس در 1870 Steintal اصطلاح آپراکسی را برای اختلال حرکات هدفمند و ارادی که ناشی از ضعف عضلانی و ناهماهنگی حرکتی نباشد به کار برد.

در همان سال محققی به نام ، فینک تبورگ اصطلاح asymbolia را به کار برد که شامل تمامی اختلالاتی بود که موجب آسیب توانایی رمز گذاری مفاهیم می شود. این رمز گذاری ممکن است از طریق زبان یا از طریق حرکات باشد به این معنی که آفازی و آسیب کاربرد حرکات بیانگر و پانتومیم جنبه هایی از یک نقص زیر بنایی هستند.

 

تعریف :

آپراکسی یک اختلال حرکتی است. که به علت ضایعه مغزی ایجاد می شود و بیمار در برنامه ریزی حرکتی مشکل دارد. و باعث شود فرد علی رغم اینکه دستورات کلامی را درک می کند و ضعف یا فلجی در عضلات ندارد،. قادر به اجرای دستورات کلامی نمی باشد,. در حالیکه فرد قادر است همان حرکات (خواسته شده یا تقلیدی) را در زندگی روزمره انجام دهد .

در آپراکسی فرد فعالیت ها و عملکردهایی را که به خوبی یاد گرفته شده و در آنها مهارت دارد(Praxis) را نمی تواند به صورت ارادی انجام دهد. (Coslett, 2018).بنابراین آپراکسی به دلیل ضعف عضلات نمی باشد و به علت مشکل در برنامه ریزی و توالی حرکات است.

لیپمن آپراکسی را به سه گروه تقسیم کرد:

◦ Limb-kinetic Apraxia

◦ Ideomotor Apraxia

◦ Ideational Apraxia

 

---

 

coceptual از دست دادن دانش مربوط به اشیا و عملکرد آن ها،دشواری در تطبیق اشیا و عملکرد آن ها،عدم آگاهی از مزیت و عملکرد اشیا،عدم توانایی در قضاوت درباره درست یا نادرست بودن عملکرد.

آسیب قسمت خلفی نیم کره چپ.

 

Limb-kinetic حرکات ناشیانه و نادرست دست و پا ضایعاتی شامل فیبر های حسی حرکتی دست.

(ماده سفید فرونتوپریتال)

orafacial اختلال در حرکات ارادی شامل حرکات ارادی صورت ، دهان ، زبان ، حنجره و حلق است (به عنوان مثال فوت کردن شمع). زیرگروه از آپراکسی ایدئوموتور در نظر گرفته می شود.

ضایعاتی دوطرفه در کورتکس فرونتال و پریتال،اتصالات ماده سفید فرونتوپریتال و بیزال گانگلیا.

dressing مشکل در تشخیص این که کدام تکه از لباس برای کدام بخش از بدن است.

ضایعات در پریتال.

constructional عدم امکان کپی کردن اطلاعات ارایه شده بصری.

ضایعات در بخش راست پریتال و فروتال.

writing مشکل در کاربرد ابزار نوشتاری برای نوشتن.

ضایعات در قسمتsuperiorفرونتال و پریتال

gait اختلال در راه رفتن بدون ضعف همراه ، همانطور که در پارکینسون عروقی ، هیدروسفالی فشار طبیعی دیده می شود.

ضایعات فرونتال،ضایعاتی که اتصالات فرونتال و بیزال گانگلیا را مورد اثر قرار می دهد.

Eyelid opening مشکل در باز کردن داوطلبانه چشم در غیاب اسپاسم پلک همراه Medial frontal lobe،.

بیزال گانگلیا،ضایعاتی در قسمت فوقانی ساقه مغز.

speech

 

---

 

آپراکسی ایده ای Ideational Apraxia

اختلال در ایده هایی که برای فهم کاربرد اشیا مورد نیازند. افراد دچار آپراکسی ایده ای از انجام حرکات متوالی که منجر به یک نتیجه می شود ناتوانند.

یعنی بیمار قادر نیست حرکات متوالی مربوط به انجام یک تکلیف پیچیده و چند مرحله ای را انجام دهد.مثلا آماده کردن چای-پست کردن نامه و…

محل ضایعه: آسیب وسیع نیمکره چپ و عمدتا به لوب آهیانه چپ

همیشه بر روی دو سمت بدن تاثیر می گذارد.

 

آپراکسی ایده ای-حرکتیIdeomotor

در این نوع آپراکسی بین ایده مهارت حرکتی و اجرای آن یک قطع ارتباط ایجاد شده و در نتیجه حرکت به شکل نادرست انجام می شود. آسیب معمولاً در زمان بندی، توالی و سازماندهی فضایی حرکت رخ می دهد.

ضایعات دو طرفه در کورتکس پاریتال و فرونتال و راه های ارتباطی ماده سفید و هسته های قاعده ای ایجاد شده است. آپراکسی های دهانی-چهره ای، دست، گفتار و لباس پوشیدن جزء آپراکسی های ایده ای-حرکتی قرار دارند.

آپراکسی گفتار(Apraxia of Speech ):

یک اختلال در برنامه ریزی حرکتی گفتار است. در این نوع آپراکسی بیمار ممکن است بتواند حرکات دهانی را تقلید کند اما همین حرکات را برای بیان واج ها یا هجاهای گفتاری نتواند بکار ببرد. آپراکسی گفتار به نام های دیگر هم در متون مطرح شده است. Acquired Apraxia of Speech, Verbal Apraxia, Dyspraxia.

مشخصات اصلی آپراکسی گفتار در سه حوزۀ تولید، نواخت و روانی گفتار است.

 

علائم آپراکسی گفتار

• بیشتر خطاهای تولیدی بیماراز نوع جانشینی است.
• خطاهای مربوط به مختصه جایگاه تولید بیشتر ازمختصه های شیوه تولید و واکداری است.
• خطاها در خوشه های همخوانی بیشتر از همخوان های منفرد است.
• خطاهای مربوط به جایگاه های خلفی بیشتر از جایگاه های قدامی است.
• بیشتر صداهای بی واک جانشین صداهای واکدار می شوند تا برعکس.
• خطاهای همخوانی شایع تر از واکه ای است.
• خطاها در هجاها و کلمه های بی معنی بیشتر از کلمه های معنادار است.
• خطاها در صداهای کم بسامد بیشتر است.
• خطاهای تولید بیشتر در گفتار ارادی نسبت به گفتار اتوماتیک مشاهده میشود. در گفته های تقلیدی نیز خطا رخ می دهد
• تلاشهای زیاد و خارج از هدف و کورمال کردن برای گفتن کلمه
• میزان خطاها با افزایش طول کلمه بیشتر می شود.

 

منطقه ضایعه درآپراکسی گفتار

در ارتباط با جایگاه ضایعه در آپراکسی گفتار تحقیقات مختلف نشان داده اند.که آسیب به هر یک از نواحی بروکا، قشرتمپوروپریتال و فرونتال چپ، منطقه ی قدامی-فوقانی اینسولای چپ، و همچنین ساختارهای زیر قشری چپ به طور خاص هسته های قاعده ای منجر به بروز آپراکسی گفتار در بیماران می شود.

 

ارزیابی آپراکسی گفتار

ارزیابی آپراکسی هم پس از تاریخچه گیری با غربالگری اولیه شروع می شود و سپس از آزمون ها و ارزیابی های جامع انجام می شود.

 

بر اساس دستورالعمل انجمن گفتار،زبان و شنوایی آمریکا ارزیابی آپراکسی شامل موارد زیر است:

 

تاریخچه گیری:شامل وضعیت پزشکی و تاریخچه پزشکی،آموزشی،شغلی،فرهنگی و توانایی های زبانی بیمار.

گزارش و شکایت های بیمار در ارتباط با مشکل:مشکلات ارتباطی و زبانی بیمار که روی تعاملات اجتماعی و شغلی بیمار اثر منفی گذاشته باشد.

ارزیابی وضعیت حسی و حرکتی بیمار.

ارزیابی سیستم های تنفس،آواسازی،تشدید.

ارزیابی و معاینه اندامهای دهانی-حرکتی مانند قدرت ،دقت و تون عضلات.

ارزیابی ویژگی های آکوستیک و ادراکی گفتار.

ارزیابی توانایی های زبانی بیمار.

 

درمان آپراکسی گفتار

 

هدف انجام مداخله و درمان در بیماران آپراکسی دست یافتن به بالاترین سطح عملکرد مستقل در زندگی روزانه است.

در مداخله:

از نقاط قوت استفاده کنید. و نقاط ضعف مربوط به ساختارها و عملکردهای اساسی را تحت تأثیر قرار دهید. فعالیت ها و مشارکت فرد را برای توسعه مهارت ها و استراتژی های جدید تسهیل کنید. موانع را از بین ببرید و مهارتهایی را افزایش دهید. که ارتباط و مشارکت موفق را افزایش می دهد.

از جمله توسعه و استفاده از امکانات مناسب. برای افراد مبتلا به آپراکسی گفتار، اهداف درمانی بر تسهیل کارآیی ، اثربخشی و طبیعی بودن ارتباطات است. از طریق: بهبود تولید گفتار و قابل درک بودن و استفاده از ارتباطات تقویت کننده و جایگزین مانند ژست ، علائم دستی ، دستگاه های خروجی گفتار الکترونیکی و زمینه- تابلوهای ارتباطی خاص در صورت نشان دادن.

 

موانع برقراری ارتباط موفق و مشارکت را می توان برای افراد مبتلا به AOS به حداقل رساند: اصلاح محیط ، کاهش صداهای محیطی کاهش فاصله بین شنونده و متکلم،حفظ تماس چشمی ، آگاهی دادن به شنوندگان در مورد نیازهای ارتباطی فرد و روش ارتباطی ترجیحی آنها. و سخنران را تشویق کنید تا از راهکارهایی برای ترمیم خرابی در ارتباطات استفاده کند. مثل نوشتن،تکرار کردن…

 

تمارین خانواده محور:

هدف از تمرین خانواده محور برای افراد مبتلا به آپراکسی ایجاد مشارکت است. تا اعضای خانواده به طور کامل در تمام جنبه های مراقبت از فرد مشارکت داشته باشند.

طیف وسیعی از خدمات ارائه شده به خانواده ها شامل:مشاور،تهیه منابع و اطلاعات،حمایت از روش هایی که ترجیحات خانواده را در بر میگیرد. و اولویت های خانواده را برطرف میکند و آموزش مهارت های خاص به اعضای خانواده و سایر شرکای ارتباطی قابل توجه.

مواردی که می توانند بر درمان تاثیر گذارند :

قالب سه ساختار جلسه درمان اشاره دارد که در اوایل ممکن است فشرده باشد و بعد به صورت جلسات گروهی به منظور فراهم آوردن فرصت های تمرین گنجانده شود. و تعداد جلسات درهفته هم به وسیله درمانگر و تشخیص او ارایه میشود.

به طور کلی،درمان در اولین فرصت ممکن پس از شروع اختلال شروع میشود.محیط درمان هم یک محیط طبیعت گرایانه که شامل انواع شرکای ارتباطی است،.ممکن است تعمیم و انتقال مهارات را تسهیل کنند.

یکی از روش های درمانی برای درمان آپراکسی گفتار رویکرد 8 مرحله ای روزنبک است که این مراحل عبارتند از:

 

1. بیمار و درمانگر با هم کلمه مورد نظر را تولید می کنند.
2. درمانگر کلمه مورد نظر را تولید می کند. سپس بیمار کلمه را در حالی که درمانگر به آرامی و بدون صدا فقط با حرکات دهانی آن را نشان می دهد ، می گوید.
3. درمانگر کلمه را می گوید بعد از او بیمار کلمه را می گوید.
4. درمانگر کلمه را می گوید بیمار با موفقیت کلمه را تکرار می کند.
5. کلمه مورد نظر به صورت نوشته به بیمار ارائه می شود. درمانگر کلمه را بلند می خواند و بیمار به کلمه نگاه می کند.
6. کلمه نوشته شده به بیمار نشان داده سپس برداشته می شود. به دنبال این تاخیر بیمار کلمه را می گوید.
7. درمانگر سوالی می پرسد که پاسخ آن ، کلمه مورد نظر می باشد و بیمار کلمه رادر جواب می گوید.
8. بیمار و درمانگر موقعیت نمایشی را ترتیب می دهند که از کلمه مورد نظر استفاده شود و بیمار در زمان مناسب کلمه مورد نظر را میگوید.

PROMPT ( PROMPTS for Restructuring Oral Muscular Phonetic Targets)یکی از روشهای اختصاصی درمان آپراکسی است.

مشخصه اصلی این روش استفاده ،ازراهنماهای لمسی به منظور ایجاد راهنماهای فشار، حس جنبش و حس عمقی و نهایتا تسهیل گفتار می باشند. یعنی در این روش درمانگر به عنوان برنامه ریز خارجی عمل می کند و در واقع یک سری راهنمایی برای جنبه های فضایی و زمان بندی تولید گفتار فراهم می کند.

در این روش تماس انگشت در قسمت های مشخصی از صورت و گردن به منظور نشان دادن جایگاه تولید استفاده می شود. همچنین در مورد مشخصه های دیگر حرکتی از جمله شیوه تولید ، میزان حرکت فک ،دیرش هجا ومواردی مانند تنش عضلانی ، آگاهی هایی به بیمار داده می شود.

یکی دیگر از روش های درمان آپراکسی گفتار روش درمان آهنگین(MIT) است که در بخش درمان های آفازی توضیح داده شد.

 

همچنین از روش های تحریک حسی استفاده می کنیم که این روش ها عبارتند از:

استفاده از یخ و لمس:

هدف از این روش کمک به افزایش آگاهی بیمار در مورد وضعیت اندامهای تولیدی و وضعیت هدف می باشد. یک قطعه یخ یا مسواکی که داخل آب یخ بوده به منظور نشان دادن قسمت هایی از اندام های تولیدی که در هنگام تولید در تماس با هم قرار می گیرند ، می توان استفاده کرد.

مثلا نوک زبان ، سه تیغ لثوی با یخ لمس می شود . با این روش آگاهی از اندام هدف تسهیل می شود.

 

استفاده از حرکات منفعل اندام های تولید که توسط درمانگر برای بیمار انجام می شود و همچنین استفاده ازPNF

 

زمزمه کردن برای ایجاد واج /م/ ،خمیازه کشیدن برای تولید /آ/ ،لالایی خواندن برای تولید / ل/ ،فوت کردن شمع برای تولید / پ / ،استفاده از آینه برای دادن پسخوراند

دلایل ابتلا به آپراکسی:

آپراکسی کلامی ممکن است ناشی از هر فرآیند یا شرایطی است که ساختارها و مسیرهای مغز مسئول برنامه ریزی و برنامه ریزی حرکات حرکتی گفتار را به خطر بیندازد باشد.

شامل : سکته_TBI_تومور_عمل های جراحی_ بیماری های پیشرونده.

 

---

درمان های سنتی در آپراکسی ها

 

تمرین هایی برای درمان آپراکسی گفتار:

1.اگه آپراکسی فقط وربال باشه یا حتی oralباشه . میتونیم با تحریک حسی شروع کنیم تا مغز و هوشیار کنیم مثلا با قاشق سرد نواحی گفتاری و ماساژ بدیم زبان تیغه لثوی …یا این که با استفاده از pnf های نواحی دهان این کار را انجام بدیم.

 

2.برای آموزش واج میتونیم از promptهای دیداری استفاده کنیم. درمانگر و کیس روبه روی آینه بایستیم. و اول خودمون مثلا واج ب را بگوییم. و به او الگو بدیم و بعد از او بخواهیم انجام دهد.

در این صورت هم نحوه تولید ما رو میبینه و هم نحوه تولید خودشو و سعی میکنه شبیه ما تولید کنه. این روش به نظرم برای دولبی ها و لثوی ها خوب باشه چون قابل دید تر است. تو این روش حتی ازpromptهای لمسی هم میتونیم استفاده کنیم و با آبسلانگ مناطق و نشون بدیم.

 

3.میتونیم به اون الگو بدیم برای بیان واج ها مثلا دندونای بالاتو بزار روی لب پایینت و بازدم انجام بده برای تولید حرف ف..یا داره میگه س بگیم در همون حال لباتو غنچه کن برای تولید     /ش/.

 

4.در غالب بازی و گفت و گو شروع میکنیم، ولی مثلن روی واج یا واژه هدف تکیه میزاریم. مثلا واج هدف ب و میخوایم. بگیم بستنی ،ب رو توی بستنی با تکیه بیشتری میگیم. من بستنی دوست دارم؟. بعد درغالب سوال میکیم من چی دوست دارم و باید بگه بستنی.ولی فقط ب که واج هدف بود و درس باید بگه اون مد نظر ماس.

 

5.با ضربه زدن به یک طبل باریتم یک کلمه یا جمله رو بگیم ،بعد از کودک بخوایم همراه ما تکرار کنه،.بعد کم کم ما ساکت میشیم ولی ضربه زدن ادامه داره و فقط بچه تکرار کنه،در مرحله بعد ما فقط با ریتم جمله یا کلمه را بیان میکنیم و بعد از مراجع میخواهیم تکرار کند.در مرحله آخر سوال چی گفتی؟ و می پرسیم .

 

6.چون دستور پذیری و انجام حرکات ارادی مختل شده میتونیم یه فرد سومی و وارد بازی کنیم،. مثلا از عروسک های پاپت استفاده کنیم. و درقالب گفتگو با عروسک باشه کارمون،برای آموزش کلمه و جمله بیشتر میتونه مفید باشه. بعد شروع کنیم به بازی کردن و حین بازی سوالاتی و از عروسک بپرسیم و وانمود کنیم.

اون سوال و عروسک درست جواب نداده ،طوری که مراجع تشویق بشه و جواب درست و بگ و بعد گفتن پاسخ هدف در مراجع تشویق کنیم حتما.

 

7.میتونیم از بازی پرتاب توپ استفاده کنیم. خودمون یه توپ داشته باشیم به مراجع هم یه تو بدیم بعد یه الگو بدیم اول که برای مراجع راحته مثلن اول باید یه بار دست بزنی بعد توپو پرتاب کنی بعد یکی دوبار این کار و کردن شرط و عوض میکنیم به سمت کلام میبریم.

مثلا در صورتی که اول بگی ب میتونی پرتاب کنی توپو،اگه واسه کودک سخته میتونیم از promptهای لمسی هم استفاده کنیم.مثلا با آبسلانگ مناطقی که باید برای تولید اون واج هدف به کارببره رو لمس بکنیم.

 

8.میتونیم اول با اشاره یادبدیم به بچه،بیشتر برای یاددادن کاربرد اشیا،بعد اشارات بیایم با کلام همراه کنیم و بعد در مرحله سوم فقط کلام بمونه و اشاره حذف بشه.

برای آپراکسی اندام:

1. در مرحله اول اشیا به مراجع میدیم و ازشون میخوایم که به طور مناسب از اون اشیا استفاده کنن. درمرحله دوم تصاویری به مراجع نشون میدیم که استفاده از اشیا را نشان میدهد. مثلا برای خوردن غذا قاشق و بالا میبره. در مرحله سوم تصاویری که فقط شی و نشون میده استفاده میکنیم و از بیمار میخوایم استفاده از اون شی و بهمون نشون بده.

2. از بازی پرتاب توپ استفاده میکنیم مثلن برای بای بای کردن،این کار و به دو قسمت تقسیم میکنیم: قسمت اول دستتو بالا بیار،قسمت دوم دستتو بالا بیار و تکون بده. چون باید برای افراد مبتلا به آپراکسی اندام مرحله به مرحله ارایه بشه درمان ویک دفعه یه تکلیف سخت و نمی تونن انجام بدن. بعد شرط میزاریم در صورتی میتونی توپ و پرتاب کنی که اول دستتو بالا بیاری و بعد از اینکه این کار و با موفقیت انجام داد. مرحله دوم و انجام میدیم درصورتی میونی توپ و پرتاب کنی که دستتو بالا بیاری و تکون بدی… میتونیم از cue های بینایی و لمسی استفاده کنیم.مثلا اول خودمون انجام بدیم یا اگر بازم موفق نبود خودمون دستشو بگیریم و بالا ببریم و این طوری الگو بدیم.

3. از راهکار های جبرانی استفاده کنیم ،وسایلمونو جوری تغییر بدیم که برای بیمار آسون تر بشه انجام اون فعالیت.

4. میتوانیم از رویکرد یکپارچگی حسی استفاده کنیم.(من این تمرین و برای کودکان مبتلا به اتیسم دیدم. که مثلا اشیا مختلف با جنس مختلف و روی دست بچه میکشیدن. به نظرم بتونیم از این روش برای بچه های مبتلا به آپراکسی هم استفاده کنیم).

5. از لگو ها استفده کنیم چون عملن بازی با لگو ها کار هایی مثل گرفتن بالا بردن و قرار دادن و تقویت میکنه. میتونیم با بازی با لگو ها کارهای اصل و تقویت کنیم. در مراحل بعدی با اعمال مورد نیاز برای استفاده از اشیا ادغام کنیم.

 

آنچه در مورد زبان پریشی یا آفازی باید بدانید!!

apraxia

آفازی

انواع روش های درمانی لکنت زبان

آپراکسی apraxia و تشخیص اختلال حسی

اینستاگرام کلینیک یاشا ـ خدمات گفتاردرمانی ـکاردرمانی ـ روانشناسی در گرگان